Badanie ultrasonograficzne w ciąży jest dla pacjentki i jej dziecka całkowicie bezbolesne i bezpieczne.
W dzisiejszych czasach jest standardem w prowadzeniu ciąży. Pozwala monitorować rozwój płodu i nadzorować przebieg ciąży. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca, aby wykonać je trzy razy – pierwsze między 11. a 13. tygodniem i 6 dniem trwania ciąży (tj. kiedy płód ma długość minimum 45 mm i maximum 84 mm), drugie (tzw. „połówkowe”) między 18. a 22. i trzecie po 30. tygodniu ciąży. Dotyczy to oczywiście ciąży fizjologicznej, przebiegającej prawidłowo.
Pierwsze badanie (zwane też „USG genetycznym”) ma dwa główne cele: wstępną ocenę budowy ciała dziecka i tym samym wykluczenie dużych wad anatomicznych płodu oraz nieinwazyjne oszacowanie ryzyka wystąpienia u płodu chorób genetycznych i tym samym określenie, czy jest potrzebne wykonanie badań inwazyjnych. Określana jest również mnogość ciąży, tzn. czy mamy do czynienia z jednym dzidziusiem, czy też jest ich tam więcej. Lekarz wykonujący badanie sprawdza też, czy czas trwania ciąży wyznaczony na podstawie daty ostatniej miesiączki zgadza się z czasem trwania ciąży wynikającym z USG. Robi się to na podstawie długości CRL, czyli wymiaru od końca głowy do końca pupy. Długość ta podawana jest w milimetrach, a komputer zintegrowany z aparatem USG od razu przelicza, jaki wynika z niej termin porodu. Jeśli te dwie daty porodu różnią się o ponad 7 dni, to za właściwą uznajemy tę określoną na podstawie USG.
Drugie badanie USG (tak zwane „połówkowe”) to już bardziej szczegółowa ocena anatomii płodu, przede wszystkim mózgu i serca. Badanie jest wykonywane wg. schematu opracowanego przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników. Poza anatomią płodu ocenie podlega również dynamika jego wzrastania, a także prawidłowość budowy i położenie łożyska, ilość wód płodowych, a także długość szyjki macicy.
Badanie USG już nawet na tym wczesnym etapie pozwala na wykluczenie wielu wad i problemów. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkich. Są wady i choroby, których nie widać w USG. Do takich chorób należą, między innymi, choroby genetyczne. Jedynym sposobem na potwierdzenie lub wykluczenie ich obecności jest wykonanie badania genetycznego.
Słowniczek pojęć i skrótów w USG:
• FL – długość kości udowej
• HL – długość kości ramiennej
• AC – obwód brzucha
• BPD – szerokość główki
• HC – obwód główki
• CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa, czyli od czubka głowy do końca tułowia dziecka
• NT – przezierność karkowa
• NF – grubość fałdu karkowego
• NB – kość nosowa
• DV – przepływ w przewodzie żylnym
• FHR – bicie serca dziecka mierzone w uderzeniach na minutę
• AFI, MVP – ilość wód płodowych
• EDD – przybliżona data porodu
• EFW – przybliżona waga dziecka
Warunki wykonania badania
Badanie zazwyczaj wykonywane jest przez brzuch, trwa od 15 do 30 minut i jest przeprowadzone zgodnie ze standardami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dla danego trymestru ciąży. W czasie badania pacjentce może towarzyszyć osoba bliska, istnieje też możliwość utrwalenia fragmentów badania (zdjęć, filmów, opisu) na nośniku elektronicznym.